Ζούμε σε μια χώρα που προάγει τον πολιτισμό, τη δημοκρατία και κατ' επέκτασιν, την ελευθερία λόγου και έκφρασης. Τώρα, τον ενεστώτα μην τον παίρνετε και πολύ σοβαρά. Είναι στα πλαίσια της αισιοδοξίας που -θέλω να- με διακατέχει αυτή την περίοδο.
Σ' αυτή την Ευρωπαϊκή χώρα -καλό είναι πού και πού να υπενθυμίζουμε ότι ανήκουμε στην Ευρώπη- εδώ και πολλά χρόνια έρχεται κι επανέρχεται στο προσκήνιο το θέμα της ελευθερίας του λόγου και κατά πόσον τίθενται όρια σ' αυτή την ελευθερία. Δεν θέλω να φανώ συντηρητική σε καμία περίπτωση, ωστόσο οφείλω να υπογραμμίσω πως πιστεύω ότι όλα τα πράγματα έχουν όρια. Και η ίδια η ζωή άλλωστε. Όταν σε μια κοινωνία με όρια και κανόνες, αυτά καταπατούνται με πολύ άσχημα συχνά αποτελέσματα, ας φανταστούμε έναν κόσμο χωρίς αυτά. Μόνο στη σκέψη τρομάζω. Φυσικά, τα όρια οφείλουν να είναι εξαιρετικά ελαστικά και ευρύτατα, όχι άκαμπτα και στενά. Διαφορετικά δεν θα είχαμε δημοκρατία, αλλά δικτατορία, πράγμα που δεν θέλω να σκέφτομαι καν. Αλλά πρέπει να ξεχωρίζουμε τί είναι τι και γιατί το ονομάζουμε έτσι.
Πρόσφατα συνέβη στο κέντρο της Αθήνας ένα περιστατικό μεταξύ αστυνομικών και μουσουλμάνων μεταναστών που προκάλεσε εκατέρωθεν αντιδράσεις, με πιο ισχυρές αυτές των μουσουλμάνων. Ένας αστυνομικός έσκισε το Κοράνι ενός μουσουλμάνου. Η έκρηξη οργής που έφερε αυτή η κίνηση, έφερε στην επιφάνεια και το θέμα περί ελευθερίας λόγου και έκφρασης.
Ήρθε και η διακοπή της εκπομπής Η στιγμή της αλήθειας με απόφαση του Ελληνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης κι έτσι έγινε το πιο επίκαιρο θέμα μαζί με τις ευρωεκλογές, ίσως άμεσα σχετιζόμενο με αυτές. Με ποιο δικαίωμα και κριτήριο μια τυπικά ανεξάρτητη αρχή μπορεί να κόβει εκπομπές και να επιβάλλει πρόστιμα, χωρίς να λαμβάνει υπόψιν την ελευθερία του λόγου; Ας μην ξεχνάμε ότι η εκπομπή ολοκληρώθηκε κανονικά, προβαλλόταν ολόκληρη την τηλεοπτική περίοδο και "κόβεται" μέσα Ιουνίου, οποία υποκρισία!
Το περιεχόμενο της εν λόγω εκπομπής ήταν -το λιγότερο- ευτελές και αναξιοπρεπές. Δεν ανταποκρίνεται ούτε στην αισθητική ούτε στο σκεπτικό μου και φυσικά, συμφωνώ πως δεν πρέπει να προβάλλεται, αλλά ως απόφαση του ίδιου του σταθμού που την φιλοξενεί. Το να πάει κάποιος με τη θέλησή του να βγάλει τα προσωπικά του στη φόρα για να κερδίσει χρήματα είναι μεν θλιβερό και αποκρουστικό, αλλά είναι επιλογή του. Το αν ένας τηλεοπτικός σταθμός επιβραβεύει οικονομικά τον εξευτελισμό είναι ένα σημάδι των καιρών που οφείλουν οι τηλεθεατές, οι συμμετέχοντες και οι ιθύνοντες να εξαλείψουν, ως επιλογή, όχι επιβολή.
Υποστηρίζω πως μπορούν να ειπωθούν τα πάντα, με τον κατάλληλο όμως τρόπο και έχοντας αποδεχτεί πως θα υπάρχουν συνέπειες. Τα πιστεύω είναι ιερά για όλους, κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του που μπορεί είτε να συμπίπτουν είτε να διαφέρουν από των υπολοίπων. Σ' αυτό το σημείο βρίσκεται η διαφορά. Για μένα μπορεί να είναι ιερός ένας σταυρός, μια εικόνα της Παναγίας, ένα δώρο της μητέρας ή μιας φίλης μου, κάτι που στην καρδιά και το μυαλό μου έχει ιδιαίτερη αξία. Τα πρώτα είναι θρησκευτικά σύμβολα, τα δεύτερα συναισθηματικά, για μένα και τα δύο έχουν την ίδια σημασία. Αν καταστρέψεις κάτι απ' αυτά, το ίδιο συναίσθημα θα προκληθεί. Επομένως, ό, τι είναι ιερό για κάποιον πρέπει να προστατεύεται. Ας σκεφτούμε τί ακούν από τους φιλάθλους (ο Θεός να τους κάνει) κάθε Κυριακή οι ποδοσφαιριστές των ομάδων για τις μητέρες, αδερφές και συζύγους τους. Αυτά τα πρόσωπα είναι ιερά για εκείνους, ωστόσο δεν φυλακίζονται ή διώκονται όσοι εκτοξεύουν τις ύβρεις. Εδώ η ελευθερία λόγου δεν οριοθετείται, αν και θα' πρεπε. Αν όμως, βγει κάποιος στο Πασαλιμάνι και τραγουδάει τον ύμνο του Παναθηναϊκού, το λιγότερο που θα του συμβεί είναι να πάει στο ΚΑΤ με σπασμένα κόκκαλα. Η ελευθερία λόγου έχει όριο τον Ολυμπιακό.
Για τον Χριστιανό έχει σημασία το Ευαγγέλιο, για τον Μουσουλμάνο το Κοράνι, για τον Έλληνα η σημαία, για τον Γερμανό η δική του σημαία, για τον φίλαθλο του Ολυμπιακού η ομάδα, για τον ΑΕΚτζη ο δικέφαλος αετός, για τον μετανάστη η πατρίδα και ό, τι αυτή περιλαμβάνει, για τον άνθρωπο που πιστεύει στην ανιδιοτελή αγάπη η οικογένεια και η φιλία, για τον παιδεραστή η στιγμή που θα έχει το θύμα στα χέρια του, για τον δολοφόνο η στιγμή που αφαιρεί μια ζωή. Δεν θεωρούμε όλα τα παραπάνω ιερά, ώστε να αξίζουν την ανοχή και το δικαίωμα να μην οριοθετούνται και κρίνονται, ειδικά τα δυο τελευταία. Αλλά αυτά, όσο νοσηρά κι αν είναι, για κάποιους αρρωστημένους θεωρούνται ιερά. Πώς μπορούμε να ορίσουμε απόλυτα την ελευθερία λόγου; Αν ο παιδεραστής περιγράφει τι νιώθει ή τι κάνει, δεν το δείχνει όμως, έχει το ελεύθερο να το κάνει; Ο κατά συρροή δολοφόνος, το ίδιο;Αν δεν είμαι φίλαθλος του Ολυμπιακού, έχω το ελεύθερο να το πω σ' έναν φανατικό φίλαθλο;
Η ελευθερία του λόγου και τα όριά της είναι ένα θέμα που έχει τόσες υποπεριπτώσεις, εξαιρέσεις, αντιφάσεις και προφανώς συνέπειες που είναι πολύ δύσκολο να είμαστε υπέρ ή κατά αυτής. Όλα σχετίζονται με το τι ισχύει κάθε φορά.
Εν ολίγοις, έχεις το δικαίωμα να λες ό, τι θέλεις. Αρκεί να μου αρέσει...
Σ' αυτή την Ευρωπαϊκή χώρα -καλό είναι πού και πού να υπενθυμίζουμε ότι ανήκουμε στην Ευρώπη- εδώ και πολλά χρόνια έρχεται κι επανέρχεται στο προσκήνιο το θέμα της ελευθερίας του λόγου και κατά πόσον τίθενται όρια σ' αυτή την ελευθερία. Δεν θέλω να φανώ συντηρητική σε καμία περίπτωση, ωστόσο οφείλω να υπογραμμίσω πως πιστεύω ότι όλα τα πράγματα έχουν όρια. Και η ίδια η ζωή άλλωστε. Όταν σε μια κοινωνία με όρια και κανόνες, αυτά καταπατούνται με πολύ άσχημα συχνά αποτελέσματα, ας φανταστούμε έναν κόσμο χωρίς αυτά. Μόνο στη σκέψη τρομάζω. Φυσικά, τα όρια οφείλουν να είναι εξαιρετικά ελαστικά και ευρύτατα, όχι άκαμπτα και στενά. Διαφορετικά δεν θα είχαμε δημοκρατία, αλλά δικτατορία, πράγμα που δεν θέλω να σκέφτομαι καν. Αλλά πρέπει να ξεχωρίζουμε τί είναι τι και γιατί το ονομάζουμε έτσι.
Πρόσφατα συνέβη στο κέντρο της Αθήνας ένα περιστατικό μεταξύ αστυνομικών και μουσουλμάνων μεταναστών που προκάλεσε εκατέρωθεν αντιδράσεις, με πιο ισχυρές αυτές των μουσουλμάνων. Ένας αστυνομικός έσκισε το Κοράνι ενός μουσουλμάνου. Η έκρηξη οργής που έφερε αυτή η κίνηση, έφερε στην επιφάνεια και το θέμα περί ελευθερίας λόγου και έκφρασης.
Ήρθε και η διακοπή της εκπομπής Η στιγμή της αλήθειας με απόφαση του Ελληνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης κι έτσι έγινε το πιο επίκαιρο θέμα μαζί με τις ευρωεκλογές, ίσως άμεσα σχετιζόμενο με αυτές. Με ποιο δικαίωμα και κριτήριο μια τυπικά ανεξάρτητη αρχή μπορεί να κόβει εκπομπές και να επιβάλλει πρόστιμα, χωρίς να λαμβάνει υπόψιν την ελευθερία του λόγου; Ας μην ξεχνάμε ότι η εκπομπή ολοκληρώθηκε κανονικά, προβαλλόταν ολόκληρη την τηλεοπτική περίοδο και "κόβεται" μέσα Ιουνίου, οποία υποκρισία!
Το περιεχόμενο της εν λόγω εκπομπής ήταν -το λιγότερο- ευτελές και αναξιοπρεπές. Δεν ανταποκρίνεται ούτε στην αισθητική ούτε στο σκεπτικό μου και φυσικά, συμφωνώ πως δεν πρέπει να προβάλλεται, αλλά ως απόφαση του ίδιου του σταθμού που την φιλοξενεί. Το να πάει κάποιος με τη θέλησή του να βγάλει τα προσωπικά του στη φόρα για να κερδίσει χρήματα είναι μεν θλιβερό και αποκρουστικό, αλλά είναι επιλογή του. Το αν ένας τηλεοπτικός σταθμός επιβραβεύει οικονομικά τον εξευτελισμό είναι ένα σημάδι των καιρών που οφείλουν οι τηλεθεατές, οι συμμετέχοντες και οι ιθύνοντες να εξαλείψουν, ως επιλογή, όχι επιβολή.
Υποστηρίζω πως μπορούν να ειπωθούν τα πάντα, με τον κατάλληλο όμως τρόπο και έχοντας αποδεχτεί πως θα υπάρχουν συνέπειες. Τα πιστεύω είναι ιερά για όλους, κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του που μπορεί είτε να συμπίπτουν είτε να διαφέρουν από των υπολοίπων. Σ' αυτό το σημείο βρίσκεται η διαφορά. Για μένα μπορεί να είναι ιερός ένας σταυρός, μια εικόνα της Παναγίας, ένα δώρο της μητέρας ή μιας φίλης μου, κάτι που στην καρδιά και το μυαλό μου έχει ιδιαίτερη αξία. Τα πρώτα είναι θρησκευτικά σύμβολα, τα δεύτερα συναισθηματικά, για μένα και τα δύο έχουν την ίδια σημασία. Αν καταστρέψεις κάτι απ' αυτά, το ίδιο συναίσθημα θα προκληθεί. Επομένως, ό, τι είναι ιερό για κάποιον πρέπει να προστατεύεται. Ας σκεφτούμε τί ακούν από τους φιλάθλους (ο Θεός να τους κάνει) κάθε Κυριακή οι ποδοσφαιριστές των ομάδων για τις μητέρες, αδερφές και συζύγους τους. Αυτά τα πρόσωπα είναι ιερά για εκείνους, ωστόσο δεν φυλακίζονται ή διώκονται όσοι εκτοξεύουν τις ύβρεις. Εδώ η ελευθερία λόγου δεν οριοθετείται, αν και θα' πρεπε. Αν όμως, βγει κάποιος στο Πασαλιμάνι και τραγουδάει τον ύμνο του Παναθηναϊκού, το λιγότερο που θα του συμβεί είναι να πάει στο ΚΑΤ με σπασμένα κόκκαλα. Η ελευθερία λόγου έχει όριο τον Ολυμπιακό.
Για τον Χριστιανό έχει σημασία το Ευαγγέλιο, για τον Μουσουλμάνο το Κοράνι, για τον Έλληνα η σημαία, για τον Γερμανό η δική του σημαία, για τον φίλαθλο του Ολυμπιακού η ομάδα, για τον ΑΕΚτζη ο δικέφαλος αετός, για τον μετανάστη η πατρίδα και ό, τι αυτή περιλαμβάνει, για τον άνθρωπο που πιστεύει στην ανιδιοτελή αγάπη η οικογένεια και η φιλία, για τον παιδεραστή η στιγμή που θα έχει το θύμα στα χέρια του, για τον δολοφόνο η στιγμή που αφαιρεί μια ζωή. Δεν θεωρούμε όλα τα παραπάνω ιερά, ώστε να αξίζουν την ανοχή και το δικαίωμα να μην οριοθετούνται και κρίνονται, ειδικά τα δυο τελευταία. Αλλά αυτά, όσο νοσηρά κι αν είναι, για κάποιους αρρωστημένους θεωρούνται ιερά. Πώς μπορούμε να ορίσουμε απόλυτα την ελευθερία λόγου; Αν ο παιδεραστής περιγράφει τι νιώθει ή τι κάνει, δεν το δείχνει όμως, έχει το ελεύθερο να το κάνει; Ο κατά συρροή δολοφόνος, το ίδιο;Αν δεν είμαι φίλαθλος του Ολυμπιακού, έχω το ελεύθερο να το πω σ' έναν φανατικό φίλαθλο;
Η ελευθερία του λόγου και τα όριά της είναι ένα θέμα που έχει τόσες υποπεριπτώσεις, εξαιρέσεις, αντιφάσεις και προφανώς συνέπειες που είναι πολύ δύσκολο να είμαστε υπέρ ή κατά αυτής. Όλα σχετίζονται με το τι ισχύει κάθε φορά.
Εν ολίγοις, έχεις το δικαίωμα να λες ό, τι θέλεις. Αρκεί να μου αρέσει...
